Trzy dni w stalagu

W 2006 r. dr Albrecht Götze założył stowarzyszenie Meetingpoiny Music Messiaen, powierzając mu podwójną misję: przywrócenia do życia zapomnianego rozdziału historii Görlitz - niemieckiego obozu jenieckiego Stalag VIII A oraz wskrzeszenie pamięci o wyjątkowym dziele muzycznym O. Messiaena - „Kwartecie na koniec czasu”.

Messiaen, francuski kompozytor, później więzień wojenny, w Stalagu VIII A spędził cztery lata życia. Tutaj skomponował dzieło swego życia, którego premiera odbyła się 15 stycznia 1941 r. W wykonaniu kompozytorowi towarzyszyło trzech innych więźniów. „Kwartet na koniec czasu” to do dziś wstrząsający muzyczny zapis dramatycznej jenieckiej rzeczywistości, traumatycznych przeżyć i apokaliptycznych wizji wywołanych głodem, zimnem i nieludzkimi warunkami egzystencji. 

Po raz pierwszy stowarzyszenie Meetingpoint Music Messiaen pojawiło się w przestrzeni publicznej w 2008 r., kiedy czterech muzyków Saksońskiej Orkiestry Państwowej z Drezna wykonało „Kwartet na koniec czasu” w prawdopodobnym miejscu jego premiery, w lesie, w przeszywającym mrozie styczniowego wieczoru.

Od tamtej pory powtarzano ten scenariusz co roku, zmieniając nieznacznie anturaż – miejsce płóciennego namiotu zajęły ogrzewane baraki, a później nowoczesny budynek Europejskiego Centrum Pamięć, Edukacja, Kultura. To tutaj 15 stycznia, koncertem „Sztuka słuchania - podróż na Wschód” w wykonaniu orkiestry Sinfonietta Dresden, zainaugurowane będą pierwsze Międzynarodowe Dni Messiaena.

- Od dziesięciu lat upamiętniamy styczniowym koncertem obozową prapremierę wykonania arcydzieła francuskiego kompozytora. W tym roku postanowiliśmy pójść o krok dalej i nadać temu wydarzeniu nową formułę. Proponujemy publiczności trzydniowe spotkanie z muzyką, historią i Messiaenem - potwierdza Magdalena Zielińska-Koenig z Meetingpoint Music Messiaen.

- Poprzez organizację cyklu koncertów chcemy jeszcze raz przypomnieć jak ważnym środkiem do przeżycia była dla Oliviera Messiaen muzyka, a wybitni światowej klasy muzycy otrzymają okazję poznania się i wymiany doświadczeń. Z kolei goście festiwalu, zarówno z Görlitz-Zgorzelca, jak i z całego świata będą mieli okazję do wsłuchania się w te niezwykła muzykę, niosącą ważne przesłanie: nadzieję - dodaje.

A muzyka będzie na światowym poziomie. Recital fortepianowy zagra legendarny brytyjski muzyk Peter Hill (14.01). Tego samego dnia wieczorem zaplanowany jest koncert muzyki francuskiej w wykonaniu młodych muzyków ze Zgorzelca, pianisty i kompozytora Dominika Lewickiego oraz flecistki, Agaty Żak.

Niedziela, 15 stycznia, rozpocznie się od Mszy św. w katedrze św. Jakuba w Görlitz. W jej trakcie zagrane będą utwory organowe Messiaena w wykonaniu Thomasa Seydy, dyrektora muzycznego kościoła. Szczytowym punktem festiwalu będzie niedzielny (15.01) koncert „Kwartet na koniec czasu” Oliviera Messiaena w wykonaniu grupy Flex Ensemble i klarnecistki Bettiny Aust.

Obok koncertów w ramach festiwalu odbędzie się także wykład poświęcony muzyce ptaków w twórczości Messiaena oraz pokaz filmu dokumentalnego „Quartet for the End of Time”. Międzynarodowe Dni Messiaena poprzedzi czwartkowy (12.01) wernisaż wystawy „Koniec czasu”, przygotowany w Galerie Brüderstrasse w Görlitz. Autorem ekspozycji jest wrocławski artysta Krzysztof Furtas. Międzynarodowe Dni Messiaena to nie tylko hołd oddany genialnemu francuskiemu kompozytorowi.

- Ofiary Stalagu VIII A i nieliczni, żyjący jeszcze więźniowie tego mało znanego obozu jenieckiego, ale też rodziny żołnierzy z całego świata, w tym pierwszych osadzonych tutaj kilku tysięcy polskich żołnierzy pojmanych w kampanii wrześniowej oraz jednych z ostatnich więźniów, którymi byli powstańcy warszawscy - zobowiązują nas do utrwalania pamięci o zbrodniach wojennych - uważa Renata Burdosz, rzeczniczka burmistrza Zgorzelca. - Zbrodnie niemieckie są i powinny być przestrogą dla świata. Dlatego dzieła Messiaena, do wykonania którego rokrocznie zapraszamy młodych, ale najbardziej utalentowanych młodych artystów z całego świata, powinno wysłuchać jak najwięcej osób.