Zgorzelec i Görlitz – wspólna historia

Tematami wiodącymi wystawy są odwaga cywilna, postawa obywatelska i dążenie do wolności, bo wystawa – jak informują jej organizatorzy – koncentruje się na sylwetkach wybranych mieszkańców polskiej i niemieckiej części miasta.

– Jej bohaterowie, mimo monopolizacji życia publicznego przez ówczesne władze, nie tylko wykazywali się samodzielnością w myśleniu i działaniu, ale też zasłużyli się dla polsko-niemieckiego dialogu obu społeczności miasta, podzielonego przez lata trudną granicą – mówi Renata Burdosz ze zgorzeleckiego magistratu.

W przygotowanie wystawy zaangażowali się uczniowie i nauczyciele ze Zgorzelca i Görlitz, którzy wspólnie z naukowcami oraz świadkami historii pracowali w laboratoriach historycznych, poświęconych historii miasta i losom swoich rodzin. Materiały, które posłużyły do opracowania wystawy, pochodzą nie tylko z polskich i niemieckich archiwów. Są także efektem kwerend w zbiorach prywatnych, dotychczas niemal całkowicie nieznanych.

  Goście berlińskiego wernisażu
Kinga Hartmann-Wóycicka z Saksońskiej Agencji Oświatowej to jedna z najzagorzalszych orędowniczek propagowania wspólnej, polsko-niemieckiej historii Roman Tomczak/GN

Kuratorem wystawy jest dr Kazimierz Wóycicki, pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, który jest również autorem towarzyszącej jej publikacji, obszernej książki-kroniki Zgorzelca i Görlitz „Dom nad Nysą”.

– Książka i ekspozycja stanowią razem cenny i niezwykle ciekawy materiał edukacyjny, uzupełniający wiedzę przekazywaną na lekcjach historii, będąc również jedynym w swoim rodzaju źródłem do dziejów regionu oraz ważnym elementem kształtowania tożsamości regionalnej – uważa R. Burdosz. Ekspozycję, którą przygotowali wspólnie historycy, młodzież i nauczyciele ze Zgorzelca i będzie można od 5 grudnia obejrzeć w zgorzeleckim Miejskim Domu Kultury.

Wystawa powstała w ramach transgranicznego projektu „Działalność obywateli na rzecz wolności. Odwaga cywilna w warunkach dyktatury. Saksonia i Dolny Śląsk w latach 1945-1989”, realizowanego przez Saksońską Agencję Oświatową oraz szkoły ze Zgorzelca i Görlitz.

  MDK
Wystawa będzie prezentowana we wnętrzach byłej Górnołużyckiej Hali Chwały z końca XIX w., obecnie Miejskiego Domu Kultury w Zgorzelcu Roman Tomczak/GN

To pierwszy tego typu polsko-niemiecki projekt, który równolegle opisuje losy dwóch miast po obu stronach granicy, pokazujący podobieństwa i różnice ich losów w okresie komunizmu. W ubiegłym roku Federalne Ministerstwo Komunikacji, Budownictwa i Rozwoju Miast Republiki Federalnej Niemiec oraz Ministerstwo Infrastruktury Rzeczypospolitej Polskiej przyznały tej inicjatywie wyróżnienie w konkursie na „Modelowy projekt współpracy polsko-niemieckiej”.

Partnerami projektu są m.in. urzędy miast Zgorzelca i Görlitz oraz lipska filia Instytutu Polskiego w Berlinie. Patronat nad wystawą objęli Rüdiger Freiherr von Fritsch, ambasador Republiki Federalnej Niemiec oraz Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Federalnej Niemiec.