Jednooki geniusz 3D

Jędrzej Rams Jędrzej Rams

publikacja 13.01.2017 21:20

Do końca maja można oglądać wystawę rzeźb prekursora barokowej rzeźby na Śląsku.

Jednooki geniusz 3D Artur Kolbiarz wskazuje na detale pięknych rzeźb M. Knota. Jędrzej Rams /Foto Gość

W Muzeum Miedzi w Legnicy została otwarta wystawa rzeźb artysty nieznanego w tym mieście, który był prekursorem rzeźby barokowej na całym Śląsku.

Opowieść o rzeźbiarzu Matthäusie Knocie jest bogata, jak epoka w której dane było mu żyć. Gdy się rodził, przez Europę przewalały się kolejne fale wojsk, które walczyły ze sobą w wielkiej wyniszczającej wojnie, którą potomni nazwą 30-letnią.

Knote przyszedł na świat w wielkiej i bogatej czeskiej Pradze, stolicy Korony Czeskiej, w wielkim centrum kulturalnym środkowej Europy. Tutaj się kształcił i stąd wyruszył na północ, za Karkonosze, by związać się z bogatymi katolickimi mocodawcami. Tymi na ówczesnym protestanckim Śląsku byli głównie zakonnicy.

- Był to czas rekatolicyzacji. Protestanci w swoim pojmowaniu sztuki woleli raczej późno renesansowe, manierystyczne wzornictwo. Nie lubili się w barokowej, bardzo bogatej i ekspresyjnej formie. Tę lubili za to katolicy. I dla nich głównie zaczął pracę Knote – mówi dr Artur Kolbiarz, znawca twórczości rzeźbiarza.

Pierwszymi zleceniodawcami Knote byli cystersi (Krzeszów) i benedyktyni (Broumov). Po przeprowadzce do Legnicy pozostał poza cechem, co doprowadziło go do wielkich sporów z drugim katolickim rzeźbiarzem tamtej epoki książęcej Legnicy, który to do cechu należał i wielokrotnie skarżył M. Knote przed radą miejską za łamanie reguł rynku rzemieślników.

W tym czasie tworzył rzeźby m.in. dla opactwa w Lubiążu, ale też jego dzieła trafiały też do świątyń protestanckich m.in. Kościoła Pokoju oraz kościoła pw. św. Piotra i Pawła w Chojnowie.

Dzisiaj odnajdziemy je również w kościele p.w. św. Michała Archanioła w Mieroszowie, w Brzegu Dolnym, kościele filialnym p.w. św. Jadwigi w Łososiowicach, kościele p.w. św. Marcina w Pomocnem, kościele w Lubawce, kościele p.w. Wniebowzięcia NMP w Słupie czy kościele p.w. Matki Boskiej Bolesnej w Tymowej.

Śmierć w wieku 37 lat przerwała nagle życie artysty. Musiał być jednak szanowanym członkiem miasta, skoro  rada miasta wydała nakaz wszystkim artystom, aby stawili się na pogrzebie rzeźbiarza.

Większość dzieł Knote została z czasem rozdysponowana z lubiąskiego klasztoru do kościołów podległych cystersom. Dlatego organizowanie wystawy wymagało ubiegania się o zgodę wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz zgody wszystkich trzech ordynariuszy dolnośląskich diecezji rzymskokatolickich.

Matthäus Knote był pierwszym barokowym rzeźbiarzem Śląska. Może być wymieniany w gronie najwybitniejszych śląskich artystów. Żeby docenić dzieła stworzone w drewnie i kamieniu, trzeba nadmienić, że Knot był inwalidą - był jednooki.