Skarb średzki we Wrocławiu

Najcenniejszą częścią skarbu jest korona, której poszczególne segmenty zwieńczone są figurami orłów trzymających w dziobach pierścienie i połączone szpilami. Korona ze Środy Śląskiej jest klejnotem kobiecym, zamówionym z okazji ślubu, na co wskazuje motyw pierścieni. Prawdopodobnie jej ostatnią właścicielką była Blanka de Valois, pierwsza żona Karola IV. Korona, wykonana w XIV wieku, jest jedyną istniejącą koroną tego rodzaju.

Drugim pod względem wartości klejnotem jest kolista zapona, ozdobiona pośrodku kameą z chalcedonu, z przedstawieniem orła. Zapony tego typu służyły do spinania ceremonialnych płaszczy dworskich oraz szat koronacyjnych i liturgicznych.

Na wystawie pokazane zostaną również złote zawieszki z końca XII wieku używane jako ozdoba głowy kobiecej, złote pierścienie, sygnet z motywem półksiężyca i gwiazdy, taśma zdobnicza przeznaczona do okuwania cennych przedmiotów oraz część odnalezionych złotych monet. Kuratorem wystawy jest Jacek Witecki.

  Złota zapona ze skarbu średzkiego Muzeum Narodowe we Wrocławiu

W maju 1988 roku, na podmiejskim wysypisku w Środzie Śląskiej odnaleziono złote przedmioty, które trafiły tam wraz z ziemią i gruzem z prac rozbiórkowych na terenie Starego Miasta. Służby archeologiczne odzyskały złote i srebrne przedmioty, które po scaleniu stworzyły unikatowej wartości zespół średniowiecznych klejnotów i monet.

Miejsce i prawdopodobny czas ukrycia drogocennych przedmiotów i monet – przed połową XIV wieku oraz charakter klejnotów pozwalają przypuszczać, że stanowiły one bankowy depozyt zastawny, pochodzący ze skarbca Luksemburgów, z czasów panowania Karola IV. Obecnie skarb jest stałym depozytem na ekspozycji w Środzie Śląskiej. Korona i inne zabytki były prezentowane na wystawach w Warszawie, Dreźnie, Valladolid i w Brukseli.